Annet is een ondernemende 30-jarige vrouw met een lichte verstandelijke beperking. Haar ouders zijn jong gestorven en haar enige broer bleek een onbetrouwbare curator. Tante Marga heeft zich ontfermd over haar berooide nichtje. Maar die ontferming heeft wel een prijs. Tante is nogal rechtlijnig en dominant. Zij vindt Annette niet ondernemend maar chaotisch en beschouwt haar in alles als een kind van amper 7 jaar. Precies zoals de iq-test had uitgewezen.
Tante Marga komt elke maand een dag op bezoek. Annet ziet daar enorm tegenop. Hoe ze ook haar best doet om haar appartement zo op te ruimen dat tante tevreden is, het mislukt telkens jammerlijk. En het moet gezegd worden, Annet heeft een wonderlijke opvatting over wat schoon en opgeruimd is. Dat is voor tante Marga aanleiding om als een witte tornado tekeer te gaan. Tante Marga is onverbiddelijk. Niet alleen de rommel verdwijnt in de vuilniszak, ook allerlei spulletjes waaraan Annet gehecht is. Elke maand is ze erg van slag als haar tante de straat uitrijdt.
Ik heb er vaak met Annet over gesproken. Hoe boos en verdrietig ze ook is, ze ziet ook de positieve kant. Tante Marga is de enige van de familie met wie ze nog iets heeft. En ze neemt vaak leuke kleren mee die ze zelf gemaakt heeft. Echt protesteren durft Annet niet. Helemaal niet als haar tante dan dreigt om ermee te stoppen. En wie moet dan voor je geld zorgen?
Het viel niet mee om tante Marga zelf te spreken. Uiteindelijk lukte het tijdens een bijeenkomst over het ondersteuningsplan. Vooraf heeft Annet en ik opgeschreven hoe zij de relatie beleeft en wat ze zou willen veranderen. ‘Dat ze begrijpt dat het mijn huis is en niet het hare!’ Maar van die tekst is tante niet onder de indruk. Ze heeft een ketting met 100 kralen gemaakt en laat die zien. “De 99 blauwe kralen betekenen dat Annet alles op haar manier mag doen, maar die ene rode is mijn kraal. Eén dag per maand gaat het op mijn manier en als dat jullie niet zint, houd ik het voor gezien.”
“Wat moet ik nou doen?” vraagt Annet als ik haar een week later spreek. Ik vertel dat ze kan besluiten om tante Marga niet langer als curator te willen. Dat zal ze niet doen, anders had ze het al veel eerder gedaan. Ze schrikt terug voor de gevolgen en daar kan ik wel inkomen. Ik geef haar uiteindelijk het volgende advies: “Zorg dat je samen met je begeleider je appartement schoonmaakt voor je tante komt. Laatst vond zij onder jouw bed beschimmelde etensresten. Dan vraag je om een boze tante. Verder heb ik nog een beetje gek advies. Het is niet luek voor jou hoe ze jouw appartement verbouwt en ze mag dat als curator ook niet doen. Maar ze is niet te stoppen en jij wilt niet van haar af. Zij had het over die ketting, misschien is dat wel een goed idee. Laat haar die ene dag maar tekeer gaan. Zodra ze wegrijdt, bouw je je apparatement weer om zoals jij dat wilt. En doe dat vooral niet stiekem. Het is immers haar idee!”.
Natuurlijk zou ik meer druk op tante Marga kunnen zetten. Of de rechter vragen om in te grijpen. Maar daarmee help ik Annet niet. Haar autonomie is haar zaak. Daar heb ik me buiten te houden. Anders doe ik hetzelfde wat ik haar tante verwijt. Dus geef ik niet toe aan de neiging om haar te beschermen tegen een tante die maandelijks haar grenzen schendt. Het is verleidelijk om in te grijpen, maar professioneler om het bij haar te laten. Ik word immers betaald om te helpen, niet om te redden.
Dit artikel verscheen eerder in KLIK.